Bài viết này được viết từ trước lúc Hacao 2009 được phát hành. Vì vậy nội dung của nó không còn phù hợp.
Tại thời điểm này mình có một nhận xét là Hacao chết thật rồi. Vào diễn đàn của họ mục thông báo thì biết (quảng cáo nhãm nhí xuất hiện) . Vậy là đã 1 năm trôi qua từ ngày Hacao ra mắt, quảng cáo rầm rộ trên các phương tiện báo chí. Mặt dù mình không ủng hộ nó vì một số lý do, như bắt chước giao diện Vista hay việc cố gắng sử dụng cái phần mềm của Windows nhưng dù sao nó cũng giúp mọi người dễ tiếp cận hơn với Linux. Hacao vẫn còn nhiều hạn chế về phần mềm và cộng đồng sử dụng Puppy không lớn bằng những Distro khác nhưng nếu chỉ vì những lý do đó mà Hacao chết thì Puppy cũng chết lâu rồi.
Vậy lý do hiện nay Hacao tạm dừng là do đâu? Có thể tác giả Nguyễn Quang Trường từ một người đam mê Linux chuyển sang kinh doanh nên bỏ quên dự án của mình hay là người kinh doanh không tìm thấy được lợi nhuận từ sản phẩm của mình? Công sức đóng góp của tác giả cũng không ít, Anh đã đã tập hợp lại những gì người dùng cần, Việt hoá lại giao diện của Puppy nhưng thực sự như vậy đã đủ chưa? Việc thương mại hoá một bản Linux là rất đáng mừng tuy nhiên việc đưa nó lên thành 1 thương hiệu rồi bỏ mặt nó liệu có đúng chăng?
Quay trở lại những lần xuất hiện rầm rộ của Linux tại Việt Nam. Tiên phong có lẽ là VietKey Linux với phiên bản 3.0. Lúc ra mắt mình cũng chưa có trình độ về máy tính. Chỉ nhớ mang máng có lần được sử dụng không biết dùng gì với biểu tượng bàn chân. Dù rất thích sử dụng lại không có cơ hội. Bên cạnh những người dùng Windows chê trách nó thua kém nhiều so với Windows, ngay cả những người dùng Linux cũng nhận xét nó cũng như 1 bản Red Hat được Việt hoá thôi. Số phận của giải thưởng trí tuệ Việt Nam năm 2002 đã kết thúc năm sau. Tiếp theo là CMC Linux. Có vẻ như đây cũng là một bản Linux theo kiểu Vietkey nhưng mình thật sự chưa có cơ hội được thấy nó.
Gần đây có 2 Distro tại Việt Nam mà mình rất kỳ vọng vào là VUbuntu do OpenLAB phát triển, ấn tượng đầu tiên của mình: XVNKB được cài đặt sẵn. Có vẻ như trước đó công việc cài đặt bộ gõ tiếng Việt cho Ubuntu rất nhiêu khê vì phải compile nhiều thứ. Hình nền của VUbuntu là Dinh Thống Nhất rất đẹp. Nhưng ngoài ra hình như chẳng có gì khác nữa với Ubuntu. Mình kỳ vọng vào nó vì OpenLAB là tổ chức được thành lập do sở Bưu chính Viễn Thông thì chắc chắn có sự quản lý của nhà nước. Lúc đầu trên ddth có người hỏi cách cài đặt Vubuntu cứ tưởng là viết sai chính tả nhưng sau đó đã được giới thiệu về bản Ubuntu này. Tất cả chỉ tình cờ, có vẻ VUbuntu cũng không chú trọng về công tác quảng bá. Openlab cũng đã làm một Repository, đây là lần đầu mình biết tới 1 server ở Việt Nam có cung cấp các gói cài đặt phần mềm cho Ubuntu. Server này hoạt động tốt, mỗi lần server mở rộng cho 1 phiên bản mới được ra mắt là mình lại vui mừng. Tuy nhiên niềm vui đó không được bao lâu thì phiên bản VUbuntu đã ngừng phát triển. Ra mắt từ bản Ubuntu 7.04 nhưng bản cuối cùng của VUbuntu thì không nhớ bao nhiêu. Khi server gặp trục trặc nhỏ mình mới thấy sự khó khăn của cơ chế quản lý, ngay cả người quản lý trực tiếp cũng phải xin phép để sửa lỗi cho server.
Tiếp theo là FOOD Ubuntu của FPT, ra sau VUbuntu và cũng dựa trên bản 7.04. Nhưng lúc đó mình chỉ chú ý đến VUbuntu mà thôi vì FOOD cũng chẳng khác bấy nhiêu. Mình kỳ vọng vào tập đoàn FPT có thể phát triển được Ubuntu tại Việt Nam với lý do đơn giản họ có đủ lực để làm. Nhưng không hiểu vì sao họ lại dừng phát triển có thể đo làm việc thiếu hiệu quả của FOS (một thành viên của vnoss.org nói).
Có thể nói công tác quảng bá của Ha Cao là rất tốt. Lên mặt báo rất nhiều lần, được giới thiệu ở các triển lãm, hội chợ, trong các buổi họp báo. Há Cảo đã là cơn sốt lúc đó. Cộng đồng phát triển rất nhanh. Diễn đàn có rất nhiều câu hỏi đặt ra và cần rất nhiều trợ giúp. Nhưng có vẻ như Há Cảo chỉ 1 phút huy hoàng rồi chợt tắt. Nói Há Cảo là một hệ điều hành Việt thì hơi quá vì chỉ đa phần Việt hoá thôi dành cho người Việt thì có vẻ đúng. Tuy nhiên nếu so sánh thì Há Cảo khác Vietkey Linux chỗ nào? Thời gian ra đời của Vietkey lúc đó thì Ubuntu còn chưa có mặt nữa mà.Xuất phát điểm là Puppy có thể là 1 lợi thế mà có khi lại là bất lợi của Há Cảo. Khi Há Cảo hợp tác với Classmate ở Việt Nam thì hi vọng rằng sẽ có nhiều học sinh được tiếp cận tới Linux. Trong các buổi họp báo mã nguồn mở đặc biệt gần đây là cuộc thi Moblin công ty Há Cảo cũng giới thiệu về sản phẩm Classmate thế hệ mới. Nhưng với 1 forum hỗ trợ như hiện nay thì việc hỗ trợ người dùng có được bảo đảm nữa không? Hay đã bỏ mặc cộng đồng (được nhắc tới trong chương trình quảng cáo của công ty).
Vậy hiện tại ở Việt Nam có thật sự cần 1 Distro Linux riêng không? Theo mình là không cần ngay bây giờ, việc cần nhất hiện nay là phát triển được số lượng người dùng đông đảo, hỗ trợ họ thật nhiệt tình. Việc sử dụng phần mềm vi phạm bản quyền ở nhiều người cũng do bắt buộc, nhiều người vẫn muốn tiếp cận đến mã nguồn mở. Họ cần những chỉ dẫn tin cậy. Có vẻ như số code mà người Việt đóng góp cho các dự án Open Source ở Việt Nam vẫn còn quá ít tuy nhiên mọi người có thể đóng góp bằng nhiều cách khác nhau. Việc phát triển 1 phiên bản Linux cho người Việt chưa nói đến hệ điều hành Việt cần lấy ý kiến của tất cả mọi người. Khi có được chúng thì việc làm 1 phiên bản Linux mới chẳng có gì khó khăn. Nhưng cần tạo được sự hỗ trợ thật sự, không thể nào một công ty có thể có thể hỗ trợ cho mọi người, chỉ có thể có những người dùng tự giúp nhau mà thôi. Nhưng phải có sợ hỗ trợ từ một tổ chức có khả năng duy trì đảm bảo được phát triển của phiên bản Linux đó tạo sự tin cậy cho cộng đồng.
Trên đây là vài dòng suy nghĩ của mình sau lần tình cờ vào lại địa chỉ hacao.com.
Dream of innovation |-)
P/s: Đã có trả lời từ tác giả : http://ddth.com/showpost.php?p=1379000&postcount=19
Lần này sẽ phát hành 2 phiên bản song song: English & Việt
Thời gian rồi bận nghiên cứu ứng dụng cho giáo dục trên nền Netbook của Intel & Cty Hacao cũng khá nhiều việc nên có thể các thông tin Hacao ít xuất hiện !
Các bác cứ yên tâm ! Cty Hacao phát triển tốt thì Hacao Linux ngày càng “khỏe mạnh” hơn thôi.
Thanks,
say Linux! 
Tại sao cần phải tạo distro riêng? Tui nghĩ đóng góp trực tiếp vào các distro hiện có là thiết thực nhất. Đỡ tốn công sức bảo trì, lại tiếp cận rộng rãi người dùng.
Ví dụ, nếu có ai đó đứng ra làm maintainer cho xvnkb trong Ubuntu, coi như vấn đề bộ gõ được giải quyết xong từ nay về sau.
Hiện tại không đủ lực thôi. Chứ đủ lực (bao gồm nhiều yếu tố như sự nhiệt huyết, tiền bạc, khả năng, cộng đồng phát triển…) thì phát triển một distro riêng là việc nên làm.
Đứng dưới mức độ người dùng bình thường, một distro trong hay ngoài nước không quan trọng lắm. Miễn là distro đó được update thường xuyên, đảm bảo chất lượng. Nhưng đối với cả nền công nghiệp phần mềm thì việc ta xây dựng được một cộng đồng có thể phát triển/tích hợp/sửa đổi/quản trị tất cả các thành phần của một distro thực sự rất có ý nghĩa. Cộng đồng phát triển Việt sẽ mạnh lên, sẽ có uy tín và tiềm lực.
Chừng nào người Việt chúng ta có khả năng hiểu được tất cả các thành phần trong Linux, có đội ngũ tích hợp thành một distro riêng, tự phát triển các add-ons phù hợp với đất nước chúng ta (bộ gõ tiếng Việt, font chữ…), xây dựng được một cộng đồng Linux trong đó cùng nhau chúng ta có thể giải quyết được hầu hết các vấn đề kỹ thụât mà không phải quá lệ thuộc vào bên ngoài thì tiếng nói của chúng ta lúc ấy trong cộng đồng Linux sẽ rất có ý nghĩa.
Chừng nào chúng ta được mời phát biểu tại các hội thảo lớn như người Mỹ, người Đức, người Nhật thì chúng ta biết rằng lúc đó chúng ta có thể ngẩng cao đầu.
Việc ra một bản Linux theo đúng nghĩa, cho dù có dựa vào một bản khác, vẫn yêu cầu những người phát triển phải làm việc thực sự, và chắc chắn là phải code rất nhiều để thay đổi bản chất của HĐH, chứ không phải là edit các file ảnh và chỉnh sửa máu sắc để nó có giao diện mới.
Hãy nhìn lại xem ở VN có bao nhiêu người thông thạo lập trình Linux? Và lại có bao nhiêu người trong số đó đủ nhiệt tình để bỏ thời gian của mình ra để code không công cho cộng đồng?
Hãy nhìn vào cái đơn sơ nhất, gần gũi nhất, đó là cái bộ gõ. Hiện nay có 3 bộ gõ có thể gõ được tiếng Việt trên Linux: Xunikey, XVNKB và SCIM, trong đó Xunikey và XVNKB có thể xem là thuần Việt. Rất cám ơn những người đã xây dựng lên những bộ gõ này. Nhưng vẫn cần ai đó (tổ chức nào đó) đứng ra nhận trách nhiệm, như bạn pclouds nói, làm maintainer. Những người này sẽ tổ chức cho cộng đồng (xin nhấn mạnh là phải có sự giúp đỡ của cộng đồng) cùng chung tay thay đổi, giữ đúng tinh thần mã nguồn mở.
Còn hiện nay cộng đồng Linux ở nước ta hầu như vẫn mới dừng ở mức phổ biến, giới thiệu cách dùng cho nhau. Tốt, nhưng chưa đủ. Và có lẽ còn lâu mới đủ.
Anh thấy vấn đề cơ bản nhất là phải xây dựng được cộng đồng sử dụng đông đảo. Muốn được như vậy phải có sự hỗ trợ từ những cá nhân tâm huyết. ở tầm cao hơn là nhà nước.
Khi đã có được cộng đồng sử dụng đông đảo rồi thì việc xây dựng một distro riêng tichs hợp những phần mềm hữu ích cho người Việt mới có thể được khởi động.
Hồi đó mình cũng quan tâm đến Hacao vì biết có người chịu bỏ công sức để làm 1 distro linux thuần Việt. Nhưng dùng thử thì mình thấy có vẻ không ổn lắm nên thôi. Theo mình thì hiện giờ Ubuntu có vẻ là distro có triển vọng nhất ở Việt Nam, nên mình nghĩ tốt nhất là cứ dùng và hỗ trợ phát triển nó (nếu có khả năng), vì đằng sau Ubuntu là cả một cộng đồng lớn hỗ trợ, nên khả năng chết yểu như Hacao là rất khó.
Mang tiếng là distro mà chả thấy distro nào của VN mà kèm theo source code đầy đủ cả. Buồn cười nhất là HaCao Linux, sang forum post bài hỏi source code HaCao đâu thì tác giả chỉ sang source code của Puppy. Không biết tác giả muốn giấu source hay là thậm chí không biết đã đọc GPL license lần nào chưa nữa (GPL License qui định khi chỉnh sửa 1 open source nào đó rồi distribute lại thì phải kèm theo source đã chỉnh sửa hoặc hướng dẫn để chỉnh sửa source gốc tương ứng).
Nói chung thay vì làm distro riêng thì hãy tập trung làm language pack cho Ubuntu thì phù hợp hơn.
Đừng trông chờ vào nhà nước. Bác nào từng làm ở các cơ quan của nhà nước mang tính kỹ thuật (Sở/Bộ Khoa học Công nghệ, Bưu Chính) thì thấy đội ngũ ở đó không đủ khả năng để dẫn dắt hay định hướng đâu. Chuyên môn của họ hoặc là không đủ, hoặc họ quá bận bịu với sự vụ hành chính, việc họ hỗ trợ là điều gần như không thể. Đừng ỷ lại – câu này của bác Phạm Quang Nghị mới phát biểu, hehe.
Mà Linux phát triển ở Mỹ, ở Châu Âu có dựa vào chính phủ đâu. Họ đi trước mà không dựa vào chính phủ thì ta đi sau cũng không nên dựa vào chính phủ.
Nếu có hy vọng hay trông trờ thì hãy hướng tới các công ty IT lớn của ta hiện nay. Nhưng mờ theo quan sát của em, các công ty của ta vẫn chưa có chút tiềm lực nào cho việc này. Chạy ăn cho nhân viên đã mệt lắm rồi, chưa đủ lực để ôm đồm. Hiện nay làm outsourcing là chính mờ.
Chúng ta – dân nghiện ngập OSS với Linux đành phải tự thân vận động thôi các bác ạ. Làm distro chạy chơi giờ dễ rồi, làm distro dựa trên một distro khác cũng dễ luôn tại vì những vấn đề kỹ thuật này hiện nay đã đơn giản hơn trước kia rất nhiều. Nhưng làm distro thứ thiệt trong đó tự ta quản lý hầu hết các thành phần thì còn phải lâu nữa – khi tiềm lực chúng ta đủ mạnh.
Còn khi nào tiềm lực mới đủ mạnh – điều đó phụ thuộc vào các bác ^_^
ọc ọc, hồi biết đến cái hacao linux thì cũng định thử qua nhưng mà lên 4rum ubuntu thì có vẻ mọi người ko tán thành -> cứ Ubuntu mà chiến ( khi nào máy nâng cấp xong xài thử Fedora luôn )
Mình đã có cơ hội dùng Hacao, nhận xét của mình là nó chạy nhẹ, khá tốt với nhu cầu thông thường. Mình chỉ ko ưa nó ở 1 điểm là man ko đầy đủ các lệnh, Help cũng khá nghèo nàn.
Mình thấy Linux nói chung chưa được dùng nhiều lắm, nên mình đồng ý với quan điểm của tác giả bài viết và nguoiaolam là nên phát triển cộng đồng dùng linux cho rộng lớn. Ngoài ra, ý kiến của pclounds cũng rất có ý nghĩa: khi mà mọi thứ chưa đủ để sinh ra 1 bản linux vn thì mình có thể đóng góp bằng những việc khác, góp sức ko chỉ có nghĩa khi phải làm ra 1 distro.
Bài viết khá hay. Tiếc là mắc khá nhiều lỗi chính tả 😦
Đang buồn ngủ lúc 12 giờ viết 1 mạch theo cảm xúc luôn không dò lại nên :”>. Để mình xem mà sửa lại
Tên ano đừng có vạch lá tìm sâu thế chứ hử?
Bài viết hay đó.Cảm ơn “saylinux” rất nhiều nhờ đọc blog này mà tôi đã cài được scim-viettiti-upd2.deb để gõ tiếng việt đấy
em thấy win là hdh dùng tiếng anh mà nhiều người vẫn dùng. Thì cần gì phải xây dựng 1 distro riêng của người việt mình nhỉ.
Trong khi ubuntu là 1 distribution mạnh và ổn định, tùy biến cao, có cộng đồng sử dụng đông đảo.
Nhiều điểm mạnh vậy tại sao lại k0 phát triển ubuntu chứ ?
nhiều người quen dùng win ở giao diện GUI & dùng phần mềm click and click rồi chuyển sang linux thấy bỡ ngỡ vì :
1/ k0 quen giao diện
2/ k0 biết tìm trợ giúp ở đâu.
3/ k0 quen đọc tiếng anh.
trong khi đó muốn dùng win thật sự thì cũng phải căng mắt ra đọc chương trình giúp đỡ, hướng dẫn sử dụng
nếu cứ chăm chăm phát triển distro cho riêng mình mà quên k0 phổ biến linux cho mọi người thì làm sao linux ở vn phát triển được chứ ?
Xin lỗi, lời lẽ của em hơi gay gắt và có đôi chỗ chưa chính xác. Mong bỏ quá cho.
ủng hộ Hacao , mặc dù Ubuntu series hiện rất tốt nhưng Hacao cũng có những ưu điểm riêng.
Hy vọng các dự án Nhà Nước sẽ ủng hộ Hacao !
mình nghĩ 1 distro thuần Việt là rất cần thiết để xóa mù tin học cho vùng sâu vùng xa.
Những người dân ở đó thì chỉ cần lướt web, soạn thảo, xem phim, nghe nhạc là được rồi. Mà mấy cái này lại hoàn toàn có thể “click and click” trên Linux, chả phải động bất cứ 1 dòng lệnh nào cả.
Muốn Linux phát triển thì nhất quyết phải có sự hỗ trợ của chính phủ. Sở dĩ Win nó phổ biến là bởi vì người ta đã làm quen với nó từ bé rồi. Nếu bây giờ bọn trẻ cũng được làm quen với Linux thì chúng cũng sẽ thành thạo chả khác nào chúng ta thành thạo trên Win bây giờ
em thấy mọi người hơi cá nhân quá. Các lập trình viên, quản trị ở VN có tiền, lực, thế, thời gian …. ít người có đủ để XD 1 bản linux mạnh và ổn định cho bà con dùng. Nếu distro yếu thì bà con lại chê nó k0 bằng win. Muốn quảng bá cho linux thì phải tìm cái hay cái đẹp của *nix mà quảng cáo chứ ạ.
Muốn XD 1 bản linux của riêng mình thì em thấy việt hoá ubuntu cùng các ứng dụng của nó thấy hợp lý hơn nhiều. VD như bản Vubuntu chẳng hạn.
a/ Bất cứ chương trình gì cũng có lỗi và tài liệu/hướng dẫn/thủ thuật. Tài liệu của hacao/puppy có dễ tìm, dễ đọc k0 vậy ?
Liệu cộng đồng của puppy/hacao có lớn bằng ubuntu k0 để hỗ trợ, trợ giúp nhau lúc nguy cấp mất dữ liệu chẳng hạn ?
b/ Em nghĩ muốn quảng bá linux thì ta cần chủ động làm lấy hơn là đợi hỗ trợ. Các bác có vẻ ỷ lại quá. Trước sau gì thì *nix cũng phổ biến thôi. Bà con yên tâm đi.
c/ đồng ý với xelnaga chuyện dùng cái gì ngay từ đầu thì sẽ thông thạo, nhuyễn tay hơn.
K0 biết em có quá lời hay sai sót gì k0, mong bỏ quá
Ubuntu chẳng có ý nghĩa thực sự nếu như nạn bản quyền phần mềm còn quá buông lơi ở Vn, dù cho nó có tốt hơn nhiều so với Win hay gì nữa thì người dân cũng thờ ơ thôi. Vd bây giờ cấm dùng win lậu, thì ai mà ra cửa hàng đỉa mua game, mua phần mềm (hầu hết chỉ dùng trên WIN). Ai còn chơi VLTK, chinh đồ… mấy game đó chạy được trên linux àh ? Dùng WINE AH ? dùng wine để chạy win lậu chơi game ? LOL !!
nói chugn mình cũng dự đáon được sự cáo chung của hacao mặc dù nó đã một thời làm mình hãnh diện đó là phần mền có giao diện tiếng việt và do người việt mình sản xuất. tiếc thay!